Zmiana Głowic HDD w pytaniach i odpowiedziach

tlumaczenie agere  

Dla bardzo wielu specjalistów coraz częściej pytania odzyskiwania danych przeważają nad pytaniami naprawy dysku. Związane to, przede wszystkim, z tym, że komputerowy przemysł rozwija się olbrzymim tempie, i dla tego, by utrzymać się na rynku, wielu producentom komputerowego «złomu» wypada wypuszczać do sprzedaży  «świeże» modele tego lub innego urządzenia. Od takiego wyścigu bardzo często jesteśmy skazani na słabą jakości wypuszczanej produkcji; dotknęło to i dysków twardych. Przy ogromnych ilościach sprzedaży często bardzo niska jakość HDD doprowadza w sumie do tego, że jeden przepiękny w danej chwili dysk przestaje być widziany w systemie. Bywają wypadki, kiedy dysk zaczyna pukać, lub wydawać zgrzytające albo syczące dźwięki — to w 70% wypadków znaczy «martwą» głowicę lub uszkodzony komutator. W takim wypadku niezbędna jest chirurgia — zamiana bloku magnetycznych głowic (BMG) lub komutatora.

Co takiego komutator?

Komutator (poprawnie: przedwzmacniacz, reamplifer) — to nieduży chip, położony, z zasady, na BMG (blok magnetycznych głowic) lub na prowadnicy czołowej od BMG do  zarządu główicami i VCM (Voice Coil Motor — dźwiękowa szpulka; część BMG, odpowiadająca za pozycjonowanie głowic). Na starych dyskach komutator zazwyczaj ma wygląd scalonego wielonogiego; na nowych w większości wygląda na układ bez korpusu, przymocowany do folii ze ścieżkami albo na klej bezpośrednio do kontaktowych wyprowadzeń ścieżek głowic, albo przymocowany na zasadzie układów BGA  (Ryc 1, 2)

Ryc. 1 - BGM dysku Hitachi serii ATMR (serii 2,5 cala) z komutatorem bezkorpusowym.

Ryc. 2 - Komutator w korpusie układu scalonego wielonogiego (dysk WD Caviar ).

Praca z komutatorem — to zawsze komplikacje, ponieważ komutator praktycznie nie będzie przewodzi statycznej elektryczności. W razie konieczności przelutowania tego układu (jeżeli, oczywiście, to możliwy konstrukcyjnie), trzeba trzymać się rzędu przepisów, które zapewnią bezpieczeństwo komutatora w razie nieostrożnego dotknięcia palcem: przede wszystkim należy uziemić korpus dysku; uziemić grot lutownicy; uziemić się samemu; wykorzystać 12-woltową lutownicę.

Jak można określić, że problem jest z głowicami?

W rzeczy samej, to pytanie z kategorii filozoficznych. Jednoznacznej odpowiedzi często nie daje otwarcie udzielić — wypada ufać doświadczeniu, no i, oczywiście, na programowe zapewnienia. Na przykład, posługując się kompleksem РС3000, można pewnie określić problematyczną głowicę w dyskach IBM, Western Digital, niektórych Seagate nр., wykorzystując funkcje sprawdzenie powierzchni obszaru serwisowego (S.A).

Stare dyski, z całą pewności (chodzi tu o dyski pojemności od 20 do 512 megabajt), stopniowo umierają, przy czym ich główny problem — właśnie głowicy. Na ryc. 3 przedstawiona sytuacja «gdzie zadarła się» głowica dysku Quantum Pro Drive LPS o pojemności 406 Мb. Zadarta głowica — to duże ryzyko, tym wypadku zadarta część głowicy drapie odpowiednią powierzchnię talerza i może to doprowadzić do szybkiego nieodwracalnego uszkodzenia powierzchni. Prócz zadarcia się głowicy może być także jej oberwanie, zazwyczaj to spotyka się w dyskach IBM, kiedy głowica chybocze się na kawałku własnej szpulki, a dźwignia mocowania głowicy bezlitośnie piłuje po talerzach. Oczywiście, ostatnie spotyka się nieczęsto, ale jeżeli już zdarzyło się, to odpowiednia powierzchnia ginie całkowicie.

Ryc. 3 – Zadarta głowica dysku Quantum Pro Drive LPS

Możliwe są takie  typy usterek głowicy, kiedy np przestała czytać i zapisywać, przy czym na zewnątrz to w żaden sposób się nie jest widoczne (na przykład, urwane przewody prowadzące z głowic do komutatora, spięcie na samej głowicy) — określić taki typ usterki głowicy można tylko wykorzystując omomierz, zmianę oporu cewek i odpowiednich przewodników i porównując ich z posiadanymi wzorcami.

Dysk także mogą pukać, jeżeli wadliwa mikroukład komutatora. Określić usterkę komutatora jest bardzo ciężko, na przykład, dla dysków Seagate będzie potrzebne podłączenie technologicznego trybu dysku do COM-portu  komputera, wykorzystując wyspecjalizowany konwerter, który stworzony jest na bazie podwójnego inwertora i wykorzystując COM-terminal, na przykład, z programu Norton Commander. Po czym, przy przyłączeniu dysku terminal będzie wystawać następującą wiadomość:

Interface task reset ....<skip>....
Head Mask 0000 Head Mask 0001 Head Mask 0002 Head Mask 0003

I tak w cyklu dysk będzie przebierać wszystkie głowice od 0 do F, po czym on powinien albo wyjść na poziom F, albo zatrzymać wał. W dyskach Quantum wszystkich serii (łącznie z ostatnimi, już które produkowane się pod handlową marką Maxtor — D540X i D740X) problem komutatora wyjaśnia się w dźwiękach: przy starcie dysku będą słyszalne dwa uderzenia, następnie silnik dysku zmieni obroty, i będą słyszalni jeszcze 4 uderzenia, po czym dysk wyjdzie z gotowości.

Dla Western Digital uszkodzony komutator także rozpoznawany jest po charakterystycznym dźwięku — po dwu uderzeniach w oparcie pozycjonera o ogranicznik dysk zatrzyma wał. Jeżeli macie pukającego Maxtora, problem z głowicami — to długotrwały stuk (dłużej 30 sekund).

Dyski Samsunga przy martwym komutatorze pukają kilka razy i także zatrzymują wał; ale takie zaś zachowanie się mogą mieć również Samsung-i, w których problem leży w czytaniu krytycznych modułów serwisowego obszaru.

Od czego należy zacząć zamianę BMG?

Przede wszystkim, zamianę BMG należy zacząć z poprawnego wyposażenia w narzędzia do pracy. Najważniejsze słowo tu to — czystość. Gęstość zapisu nowoczesnych dysków jest bardzo wielka, każdy pyłek może uszkodzić kilka sektorów z danymi i mogą być potem nieodczytywalne. Czystości można osiągnąć różnymi sposobami. Najbardziej optymalny wariant — nabytek lub zrobienie czystej komory. Przy tym powinna być to przestrzeń z  klasą czystości 10 — to jest na 1 metr sześcienny powietrza powinno być obecnym nie więcej od 10 cząstek pyłu. Można, oczywiście, wykorzystać komory z niższą klasą czystości — to zależy, przede wszystkim, od waszych materialnych możliwości, ale pomyślność odzyskania danych często zależy właśnie od tego.

Po przygotowaniu komory do pracy, trzeba przygotować niezbędne narzędzia (ryc. 4):

Ryc. 4 – Instrumenty niezbędne dla przeprowadzenia prac przy zamianie głowic.

Przede wszystkim, trzeba mieć zestaw śrubokrętów różnego rozmiaru i konfiguracji. Także będą potrzebne proste i zagięte pincety, dobre — wytworzone z medycznej stali (miękkie mogą okazać się «nie na siłach» aby chwycić niezbędny element). Będzie potrzebna także lupa i kancelaryjny nóż. Także dobra lampa z możliwością zmiany kierunku oświetlenia, i zasilanie do dysku (wzięte z zasilacza bądź PC-ta). Nie zapomnijcie także przygotować niektóre chemikalia, a mianowicie: spirytus medyczny i spirytus izopropylowy, jak również gumowe rękawice, maskę dla ust i czepiec dla włosów. Wiadomo, że sam człowiek jest potężnym źródłem śmieci, zwłaszcza jego włosy (pył) i palce (tłuszcz) — dlatego trzeba obronić dysk przed wszystkimi takimi przypadłościami.

Więc, jeżeli przygotowania są zakończone, wszystkie narzędzia jest zebrane, niezbędny poziom czystości jest zabezpieczony — można przystępować bezpośrednio do zamiany BMG. I pierwsze - ważne, co wam tu będzie potrzebne — to praktyka.

Jak zdobyć doświadczenie potrzebne przy zamianie BMG?

Po pierwsze, dla pomyślnej realizacji zamiany BMG — to obecność doświadczenia i, stosownie, praktyka. Zalecam zdobyć kilka półmartwych dysków tego producenta (a lepiej — tego modelu i rodziny), dla dysku w  którym jest potrzebna jest zamiana głowic, i zrobić kilka testów zamiany. Jeżeli po takich zamianach jesteście pewni, że będziecie mogli przeprowadzić zamianę głowic na dysku, z którego są potrzebnym dane — wtedy bieżcie się do pracy! Jeżeli brak takiej pewności — nie żałujcie czasu na praktykę, uwierzcie — ostateczny rezultat będzie przyjemny i dla was, i dla waszego klienta!

Na co trzeba zwrócić szczególna uwagę przy zamianie BMG?

Odpowiadając na to pytanie, widocznie, mi wypadnie dać kilka ogólnych rekomendacji.

·        W żadnym wypadku nie używać alkoholu przed zamianą BMG, i nie robić zamiany następnego dnia po obfitych libacjach. Alkohol stępia reakcje i zwalnia motorowe funkcje mózgu. Rozprasza się uwaga. Prócz tego, daje się odczuć dyskomfort w  głowie, mogą trząść się ręce itd. Lepiej poczekać dzień, niż potem żałować.

·        Obowiązkowo obliczać przepisy niesprzeczności BMG (o tym — trochę poniżej).

·        Trzymać w czystości miejsce pracy i narzędzia (na narzędziu też być może pył).

·        Nie śpieszyć się, przestrzegać maksymalnej rzetelności. 

Co takiego dawca? Jakie są kryteria doboru?

Podeszliśmy szczególnie do problemu zgodności. Dawca — to dysk, BMG które będziemy wstawiać zamiast wadliwego. Ogólnymi zasadami doboru dawcy są: całkowicie identyczny model dysku pacjenta, typ ramienia głowic, identyczni mikroukłady sterowania silnikiem i VCM i kanału czytania-zapisy. Prócz tego, dla każdego producenta i dla wielu lini istnieją specyficzne potrzeby określające dawców — ich trzeba przestrzegać razem z ogólnymi żądaniami ( tablica. 1).

Ale, nawet przy zbieżności nazwy modelu 1:1, przy absolutnie identycznych płytkach elektroniki, otworzywszy dysk i zobaczywszy ramię głowić, możemy być przykro zadziwieni tym, że głowice rozmieszczone są różnie i nie można ich będzie wykorzystać dla przełożenia. Uniknąć takiego problemu można, jeżeli wykorzysta się zasady zgodności, wskazane w tablicy 1, dla pewnych dysków , prócz tych zasad, trzeba także wykorzystać seryjny numer — na jego podstawie można otrzymać pojęcie o ilości głowic, wykorzystanych w danym ramieniu głowic. To pożytecznie zwłaszcza dla nowych dysków Maxtor — na przykład, autor spotkał dysk Maxtor 6У120L0 o pojemności 120 Gbajt, z 3, 4 i nawet 5 głowicami.

Określenie ilości głowic dla dysków Maxtor, Quantum i Seagate znajduje się w seryjnym numerze (ryc. 5, 6, 7), a mianowicie:

Ryc. 5 -       Seryjny numer dysku Maxtor 7Y250P0 (250 GB).

                    Drugi symbol seryjnego numeru — ilość ustawionych i wykorzystanych głowic.

Ryc. 6 -       Seryjny numer dysku  Quantum Plus AS 40 GB.

                    Trzeci symbol seryjnego numeru — ilość ustawionych i wykorzystanych głowic.

Ryc. 7 –      Numer seryjny dysku Seagate Barracuda 7200.7 ST3200822A 200 GB.

                    Trzeci symbol seryjnego numeru koduje ilość wykorzystanych głowic.

Zauważ, że dla Seagate i Quantum, jeżeli wykorzystuje się górna głowica paczki, dolna fizycznie zmontowana prawie zawsze; dla Fujitsu, Samsung, Western Digital, Maxtor tego przepisu nie przestrzega. Właśnie dlatego dla tych dysków jedną z potrzeb doboru dawcy jest zbieżność wersji firmware lub określonych symboli literowo-cyfrowych w kodach na etykietce

Tablica. 1 - Kryteria doboru dysku w charakterze dawcy dla zamiany głowic

Dyski wewnątrz jednej rodziny, zwłaszcza, jeżeli producent w teraźniejszej chwili kontynuuje wypuszczenie dysków tej rodziny, mogą być zmodyfikowane, dlatego dane zalecenia należy wykonywać bezwzględnie, wtedy wam nie wypadnie łamać głowę, dlaczego w waszym dawcy przy dwu głowicach jeden talerz, a w pacjencie dwa.

Detale wewnętrznej budowy dysków Seagate. (ryc. 8-11)

Ryc. 8 - Seagate Barracuda 7200.7, 40 GB. Standardowy firmware 3.06, jedna głowica, położona na górnej stronie powierzchni.

Ryc. 9 - To samo, widoczna plastikowa dźwignia mechanizmu parkowania.

Ryc. 10 -     « Staruszek» ST3660A i jego pięta achillesowa — plastikowy ogranicznik

                    (często stuki tego i bliskich modeli związane były z tym, że ogranicznik odklejał się).

Co to takiego refarb i czy można go wykorzystać w charakterze dawcy?

Refarb — to z angielskiego od słowa refurbished, że oznacza «przerobiony». Sedno polega na tym, by nie wyrzucać dysków które straciły sprawność, lecz wykorzystać je powtórnie, zmieniając jakieś parametry, odłączając «niesprawne» głowice, zmieniając firmware itp. Jako przykłady masowego Refarba mogą być przytoczone dyski np. pojawienie się koło roku temu w sprzedaży dysku linii Maxtor N40P z korpusem, jak w Maxtor Ares S64K i wersją firmware NAR61EA0, lub dysku Western Digital budżetowych serii EB i BB (Refarb WD-ka można lekko odróżnić w obecności litery R w seryjnym numerze dysku). Naturalnie, jeżeli przeprowadza się Refarb dysków, «niesprawnych» z uszkodzoną głowicą zerową, sama głowica nie odłącza się, zamiast niej włącza się inna, i odpowiednio zmienia się firmware dysku (na przykład, dla Seagate Barracuda 7200.7 znane firmware to 3.53, 3.75, 8.75, dla których charakterystycznie wykorzystać z pełnej sprawności dysku  najwyżej 2 — 3 głowice). Zazwyczaj przy fabrycznym remoncie w dysku nie wstawia się nowych BMG, a wykorzystuje się zasoby już posiadane. Dlatego można pewnie mówić, że Refarb mało przydatny jest dla wykorzystania w charakterze źródła głowic dla ich przekładania — istnieje dosyć duże prawdopodobieństwo, że takie głowicy nie «przeżyją» na nowym miejscu oraz mają mniejszą siłę właściwości ich zdarcia.

Także nie wypada zapominać o takim ważnym czynniku, jak adaptywne parametry, które odczytują kod pod konkretny typ BMG, płytkę elektroniki i ramię głowic, i dlatego są unikalne. Niezgodność adaptywnych parametrów służbowego obszaru pacjenta z realnymi charakterystykami głowic nie da pełnowartościowej   informacji z pacjenta — co więcej, to być może przyczyną stukania już jawnie dobrych głowic. Dlatego Refarb nie wolno używać dla zamiany głowic — prawdopodobieństwo tego, że silnie podniszczone głowice przeżyją w innym dysku jest niewielka.

System parkowania głowic

Realnie istnieje niedużo typów systemów parkowania, zgrubsza je wszystkie można podzielić na parkowanie zewnętrzne (poza zasięgiem talerzy), i wewnętrzną (bezpośrednio na talerzach, w specjalnym odprowadzonym miejscu). Stosownie, wewnętrzne parkowanie może być po zewnętrznej (wykorzystuje się zewnętrzny obszar powierzchni — obecnie nie stosuje się) i silnikowe (strefa parkowania jest położona w bezpośredniej bliskości od osi silnika).

Zewnętrzne parkowanie wykorzystuje się na wszystkich nowoczesnych dyskach 2,5 cala jest wobec tego większe bezpieczeństwo dla powierzchni. Oprócz tego, jest ona wykorzystywana w dyskach IBM i Hitachi 3,5 cala (ryc. 12 — 14). Czasem ten system parkowania robi kłopoty — jeżeli w procesie parkowania odbywa się jakiś na przykład, skok napięcia, głowice mogą nie zaparkować się, albo, że jeszcze gorzej, wylecieć z  gniazd parkowania i zadrzeć się lub oberwać się. W tym wypadku następujące rozparkowanie mogą doprowadzić do zarysowania talerzy dysku.

Strefa parkowania dysku IBM serii AVER o pojemności 40 GB.

dysk Hitachi serii AVV2 o pojemności 80 GB, wyprowadzenie głowic ze strefy parkowania.

Zewnętrzne parkowanie także mogą być wykorzystywane w dyskach SCSI — przy tym mogą parkować do 12 głowic! I jeżeli zdarzy się urwanie głowic w takich dyskach — zarysowanie talerzy nieodwracalnie zdarza się w ciągu sekundy (ryż. 15).

Wypiłowana powierzchnia (8 głowicowego) dysku SCSI marki IBM, której powodem było nie zaparkowanie głowic.

Wewnętrzny system parkowania może  być utworzony przez mechaniczny klucz; ten typ jest szeroko rozpowszechniony w nowych seriach dysków Seagate, oraz w dyskach Quantum (ryż. 9, 16, 17) i cienkich Maxtor (ryż. 18). W ostatnich system parkowania przedstawia sobą dość złożoną plastikową mechaniczną konstrukcję.

Ryc. 16, 17. Systemy parkowania głowic dysków Quantum.
Ryc. 16 — Quantum Maverick.
Ryc. 17 — Quantum Fireball LCT10.

System parkowania głowic dysków Maxtor cienkich serii Athena, Nike, N40P, Ares C64K.

W pełnoformatowych dyskach Maxtor, jak również w Fujitsu i Western Digital system parkowania ma magnetyczno-mechaniczną zasadę działania. Sednem sprawy dla parkowania to jest wykorzystanie przed niego magnesu, umocowanego na ograniczniku pozycjonera, który przyciąga głowicę w strefę parkowania (ryc. 19, 20). Na ryc. 19 przedstawiony jest schemat mechanizmu pracy, na ryc. 20 — sam mechanizm na przykładzie talerzy Western Digital.

Jak widać na ryc. 19, głowica przyciągana jest do przymocowanego na niej ogranicznika magnesem do specjalnego występu w konstrukcji pozycjonera; przy tym konstrukcja jest bardzo prosta, lecz nie pozbawiona jednego minusa: dla odparkowania głowic jest potrzebny dość silny elektromagnetyczny bodziec — przy określonych typach usterek płyty elektroniki to może doprowadzać do niemożliwości odparkowania głowic, prócz tego, istnieje prawdopodobieństwo uszkodzenia szpulki VCM przy podaniu tego impulsu (КЗ w szpulce spotyka się, na przykład, w dyskach Maxtor serii Calypso).

                                                               Ryc. 19 Schemat magneto-mechanicznego parkowania głowic.

Ryc. 20 -  Schemat magneto-mechanicznego parkowania głowic. Western Digital (WD200EB).

Dlaczego głowice numeruje się tak dziwnie — zaczynając od zera?

Głowice numeruje się z zera z jednej prostej przyczyny — wszystko, co związane z elektronicznymi tworami (a tym bardziej — z komputerowymi), podlega srogim matematycznym prawom. W matematyce cyfra zero — taka sobie cyfra, jak jeden lub sto, i w dziesiętnym lub szesnastkowym systemie liczenia zero zaczyna cyfrowy porządek. Tradycyjnie w produkcji HDD wykorzystuje się  szesnastkowy  system liczenia — w kilku przyczynom, jedna z których — dla oznaczenia większych liczb w systemie szesnastkowym jest potrzebne mniej symboli (na przykład, liczba 255 w szesnastkowym wyglądzie pokazuje się jako FF); prócz tego, standardowe słowo z dwóch bajtów zestawia 16 bitów, że widocznie także posłużyło założeniem dla wyboru szesnastkowego systemu liczenia.

Przyjęto numerowanie głowic od dolnej do górnej, najniższa dolna głowica fizycznie ma numer 0, następująca za nią — 1, i tak dalej. (ryc. 21). Należy zauważyć, że nawet jeżeli jakieś głowice są nieobecne fizycznie, to i tak są numerowane (ryc. 22). Na pokazanym na ryc. 21 przykładzie (uszkodzona para magnetycznych głowic dysku WDE9180) widać, że dwie dolne głowicy są nieobecne, i numerowanie głowic zaczyna się z głowicy 2.

Ryc. 22 – Porządek numeracji głowic czytania/zapisu HDD na przykładzie dysku SCSI Western Digital.

BMG dysku WD600BB — fizycznie przedstawione głowice 0, 1 i 3, głowica 2 jest nieobecna (przewody do niej nie dochodzą).

A jakie właściwości trzeba uwzględniać przy zamianie głowic?

Już uziemiliście się ;-) ? Co zaś, przystąpimy do głównego pytaniu — jak zmieniać głowicy? Pierwsze, co trzeba zrobić — to określić i dobrać dawcę. Możliwe, że dawców będziemy potrzebować więcej, niż jeden — tak zdarza się, jeżeli powierzchnie zniszczone są w takim stopniu, że przy czytaniu głowica «pali się» (właśnie palą się — od powstającego przy czytaniu na wysokich prędkościach z zapiłowanych obwodów tarcia). Przykłady zastosowania więcej niż jednego dawcy — to dyski Quantum Plus AS i Maxtor D540 — D740X.

W ślad za tym oczyszczamy dawcę i pacjenta, najlepiej za pomocą spirytusu,  ich korpus i płyty elektroniki — źródło śmieci. Umieszczamy je w komorze i zaczynamy proces. Jeżeli w dysku są śruby, które utrwalają oś wału silnika i (lub) oś BMG na pokrywie ramienia głowic, trzeba je odkręcić przede wszystkim. Tylko po tym odkręcają się śruby, które umacniają pokrywę ramienia głowic do jego podstawy. Zdejmować pokrywę należy ostrożnie, tzn. na niej być może hermetyczna uszczelka, którą nie należy uszkodzić. Po wynajęciu pokrywy przed nami wnętrzności w całym pięknie — silnik, talerze, BMG i elektromagnetyczny system pozycjonowania. Dla tego, by wyciągnąć wadliwe głowice, potrzebne nam będzie częściowo rozebrać ten system.

Zacząć należy z wynajęcia górnego magnesu systemu pozycjonowania. Odkręcamy wszystkich śruby, które go umacniają, chwytamy sam magnes cienkimi ostrymi obcążkami i, opierając je o podstawę hermetycznej obudowy dysku, wykorzystując ją do założenia dźwigni, wyciągamy magnes. Trzymać go należy mocno, HDD magnesy są bardzo silne, jeżeli on wyrwie się — uderzenie będzie bardzo silne, a skutki jego — nieodwracalne.

Po wynajęciu górnego magnesu przed nami będzie szpulka VSM i system pozycjonowania (ryż. 23). Przede wszystkim, należy odkręcić śruby, które mocują  głowice do podstawy (na ryż. 23 — górny prawy kąt hermetycznej obudowy dysku), i zwolnić je. Po tym tylko trzeba zdejmować elementy systemu parkowania i ograniczniki, które przeszkadzają wolnemu wyprowadzeniu głowic z używanej strefy. Jeżeli macie dysk, którą ma zewnętrzny system parkowania, należy wpierw wyprowadzić głowicy z niej (zaprowadzić je na talerz), przy tym talerze należy płynnie obracać, i, nie zaprzestając obroty, zdjąć system parkowania i wyprowadzić głowice z użytkowania strefy.

Ryc. 23 -     Wnętrze systemu pozycjonowania dyskuSeagate Barrasuda 7200.7, 160 GB. Widoczny zestaw głowic magnetycznych, oś na której ustanowiony jest BMG, szpulka VCM, mechanizmy parkowania i ograniczniki.

Dlaczego należy obracać talerze przy wyprowadzeniu głowic z strefy użytkowania? Odpowiedź jest prosta: głowice mogą przylepić się do powierzchni, jeżeli będziemy wyprowadzać je bez obrotu.

Czym wyprowadzić głowicy poza granice talerzy?, trzeba uważać bowiem, by one się nie zlepiły. Jeżeli głowica jedna — można nie troszczyć się o to, lecz jeżeli jest ich więcej od jednego, to parzyste głowice mogą się zlepić. Żeby to się nie zdarzyło się, można przeprowadzić między główkami jakikolwiek neutralny materiał (na przykład, kalka), albo ulokować jedną z głowic w specjalny kontener. Autor wykorzysta w charakterze takiego kontenera cienkie rurki dla koktajli, specjalnie przygotowane:

Rurkę rozgrzewa się do temperatury, bliskiej do temperaturze topienia, po czym spłaszcza się do niezbędnej konfiguracji (na przykład, na nią można z góry położyć linijkę i czekać, póki ona zastygnie do potrzebnej nam konfiguracji). Po tym rurkę pokroimy na kawałki potrzebnej długości i wykorzystamy dla pakowania głowic. Taki sam mechanizm wykorzystamy dla zachowania zużytych głowic.

Kontener z kalki robi się następującym obrazem: Bierzemy kawałek kalki w formie prostokąta, jak pokazane na ryc. 24, i zginamy po przekątnej. Potem zginamy aby wyszedł trójkąt po przekątnej jeszcze raz i otrzymujemy płaską kopertę, otwartą z dwóch stron. Jedną stronę obcinamy pod rozmiar głowic, drugą łączymy steplerom — koperta gotowa!

Ryc. 24 -         Przygotowanie paczki z kalki dla przechowania głowic czytania-zapisu.

Jeżeli w dysku głowic jest więcej niż dwie, to dla pakowania mało dostępnych głowic z dolnych powierzchni nam będzie potrzebna cienka zagięta pod kątem prostym plastikowa pinceta.

I teraz, głowice są wyprowadzone i poprawnie zapakowane. Teraz odkręcamy śrubę (nakrętkę —  w zależności od HDD), którą trzyma oś BMG, i dokładnie, silnym ruchem  wzwyż, wyciągamy BMG z osi. Przy przeprowadzeniu tej operacji bardzo ważene pamiętać, że BMG nie wynosi statycznej elektryczności, dlatego idealnie, jeżeli jesteście uziemieni i pracujecie  w gumowych rękawicach. BMG trzeba wyjmować, wykorzystując pincetę lub kombinerki — wyciąganie BMG rękoma mogą doprowadzić do zepsucia przewodników od głowic do komutatora.

Więc, głowice są wyciągnięte. Zrobimy tą samą operację dla dawcy — i otrzymamy dobre głowice, które trzeba wstawić w «zepsuty» dysk. Zaczniemy instalowanie z tego, że dokładnie postawimy BMG na oś za pomocą pincety lub specjalnych kombinerek, i zaciągniemy umacniającą jego śrubę (nakrętkę). Po tym zaprowadzamy głowice na powierzchnię.

Właściwie, to najtrudniejsza część pracy — zaprowadzić głowice na powierzchnie. Jeżeli głowic 1—2 — to robi się lekko, rozsuwając głowice pincetą. Dla większej ilości głowic będzie nam potrzebne albo dziesięć rąk, albo stworzyć specjalne narzędzie do zakładania głowic. Takim narzędziem mogą być dwie złączone pincety, uruchamiające się jednym naciśnięciem, albo specjalne narzędzia dla zakładania głowic (potężna podstawa, na której umocowany jest pręt z rozsuwającymi szczypcami — to już zależy od waszej fantazji, jak zechcecie to realizować; osobiście korzystam ze złączonych pincet i z plastikowych rurek do koktajli).

Następnie, jak głowice są ulokowane na powierzchni, należy, obracając ostatnie, dokładnie zaprowadzić głowice w strefę parkowania. Dla dysków  z zewnętrznym parkowaniem należy wpierw ustawić element parkujący. Każdy (!) obcy dźwięk — skrzyp, dźwięk drapania itp — wyprowadźcie głowice w tył i sprawdźcie, czy wszystko zrobione jest poprawnie. Jeżeli tego nie zrobicie, jak rozkręci się silnik, taki dysk zaorze świeżą bruzdę na powierzchni — a być może, i przeorze ją całkowicie.

Zaprowadziliście na miejsce bez przygód? To umacniamy w tyle elementy parkowania i ograniczniki, po czym przystępujemy do drugiego co do złożoności kroku — zwrotowi na miejsce górnego magnesu pozycjonera. Twardo utrwalamy ramię głowic, chwytamy magnes cienkimi kombinerkami i, wykorzystując burty podstawy hermetycznej obudowy dysku jak dźwignię, ostrożnie stawiamy magnes na miejsce. Następnie, jak magnes położył się na miejsce, poprawiamy jego położenie, przykręcamy wszystkie śruby na miejsce, i włączamy dysk. Jeżeli wszystko zrobione poprawnie i dokładnie — dysk rekalibruje się, wyjaśnia się, i widzimy dane.

Co Robić z dyskami Western Digital EB i BB?

Oś BMG utrwala się pokrywą wierzchnią hermetycznej obudowy dysku — dlatego przy wyciąganiu głowic jest niemożliwe odtworzyć oryginalnego położenia umacniającej śruby i, stosownie, taki dysk z pierwszego razu «pojawia się» po zamianie głowic nieczęsto. Ale jest jedno radosne «lecz» - gęstość ich zapisu dosyć niska, że pozwala kopiować dane z otwartego. Naturalnie, przy przestrzeganiu umów czystości. Więc:

Przestawiamy głowicy, po czym za pomocą śrubokrętu, wstawionego w śrubę, umacniającą oś BMG, znajdujemy to położenie osi, przy którym dysk rekalibruje się i oddaje dane (ryc. 25). Trzeba będzie siedzieć i trzymać śrubokręt — natomiast potem można odczuć zasłużoną dumę ze spełnionej złożonej pracy!

Ryc. 25 -     Po zamianie głowic autorowi wypadło ręcznie regulować kąt nachylenia osi BMG dysku WD200BB po to, by wyciągnąć dane. Praca trwała 1 godzinie i 10 minut

                                                                                                                                                                        Autor Stanislaw Korb

Dodatek 1

Schemat przejściówki dla podłączenia dysków Seagate do COM-portu

GND podłączyć do ogólnego przewodu (każdy czarny przewód, wychodzący z bloku zasilania komputera)

Tx i Rx znajduje się doświadczalnie w dżamTak mamy.perowym trybie dysku.

                                                                                                                                                                                   HDDGURU.COM